LÚA GIỐNG BA TRI

QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN GIỐNG LÚA BẾN TRE :

Người nông dân mà chúng tôi nói đến đó là ông Phạm Văn Nhựt (Ba Nhựt, ấp 3, xã Phong Mỹ, H. Giồng Trôm) - một "kỹ sư chân đất" mà nhắc đến ông có lẽ không chỉ nông dân trồng lúa ở huyện Giồng Trôm đã quá quen thuộc, mà hầu hết nhà khoa học, nhà sản xuất lúa giống ở các tỉnh ĐBSCL cũng không xa lạ gì. Bởi, từ năm 1995 đến nay, ông Nhựt cũng không nhớ nỗi mình đã phục tráng, nhân giống thành công bao nhiêu lúa bán cho bà con nông dân trồng lúa ở Bến Tre, và hễ nghe ở đâu có mô hình trồng lúa hiệu quả cao hay phát hiện giống lúa mới, hội thảo về lúa, ông đều chạy chiếc xe máy cà tàng tới nơi để học hỏi.

Ông Nhựt kể, sau khi dự thêm nhiều lớp tập huấn khác nhau, ông đã thực nghiệm và thành công trong việc phục trán giống OC10 - loại lúa khán mặn tốt, phù hợp với điều kiện vùng đất tổn thương do biến đổi khí hậu Bến Tre, và là giống lúa được trồng nhiều nhất của tỉnh Bến Tre. Thừa thắng xông lên, hàng loạt giống lúa khác ở các tỉnh miền Tây đều được ông phục trán thành công và được cấp xác nhận. Mở rộng hơn cho nông dân khác tham gia, ông Nhựt trở thành một thành viên rất tích cực của THT sản xuất giống lúa Phong Mỹ và mỗi năm đơn vị này cung cấp cho thị trường hàng trăm tấn lúa giống có chất lượng tốt.

"Việc "tháo chạy" khỏi cây lúa để chuyển sang cây trồng khác của bà con cũng đúng thôi. Nhưng chính quyền thì quy hoạch vùng trồng lúa và thường xuyên đến nhắc nhỡ, lập biên bản nếu có ai vi phạm trồng loại cây khác để đảm bảo an ninh lương thực thì cũng có cái lý do chính đáng. Vấn đề là dù phục trán giống OC10 tốt đến mấy thì lợi nhuận của bà con sau thu hoạch vẫn quá ít ỏi so với các cây trồng khác. Hơn nữa, gạo làm ra cũng đâu có ai dùng nấu cơm ăn đâu. Vì vậy, tôi luôn nổ lực để tạo ra được loại giống mới phù hợp cho địa phương" - ông Nhựt cho hay.

Thế là sau khi nắm vững các quy trình kỹ thuật sản xuất giống, ông Nhựt cho lai tạo từ giống lúa OM120 và Nàng hoa 9 để tạo ra một giống lúa mới mang tên PM1 (Phong Mỹ 1). Năm 2013, ông Nhựt công bố rộng rãi về giống PM1 và được tổ chức nông nghiệp FARES của Vương quốc Hà Lan đánh giá cao vì có năng suất, chất lượng vượt trội, thích nghi với điều kiện biến đổi khí hậu và sau đó PM1 được đưa vào bản đồ nông nghiệp trồng lúa của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Tuy nhiên, điều mà ông Nhựt không ngờ là gạo PM1 lại "kháng" cả người tiêu dùng vì cơm khô, dùng làm bánh cũng không được.

Thua keo này, bài keo khác, năm 2014, ông Nhựt bắt đầu dùng giống lúa DS1 (hạt tròn) của Nhật Bản lai tạo với giống AGPPS103 với kỳ vọng cho ra giống PM2. "Hiện PM2 mới đi được nữa đoạn đường và trong khi trồng thử nghiệm, tôi xuống vùng ven biển lấy nước có độ mặn hơn 2%₀, lúa vẫn sống khỏe, đạt năng suất khá cao.", ông Nhựt hé lộ.

Trong hơn 20 năm vừa nghiên cứu và sản xuất giống lúa, ông Nhựt cũng không nhớ nỗi mình đã dự tất cả bao nhiêu lớp tập huấn nhưng khẳng định rằng đã là "bạn học" của hàng ngàn nông dân các tỉnh ĐBSCL. Tuy nhiên, trong số đó chỉ ông và 14 nông dân khác vinh dự được Viện Nghiên cứu Phát triển đồng bằng sông Cửu Long - Trường Đại học Cần Thơ tôn vinh danh hiệu "Nhà nông lai - chọn giống lúa và bảo tồn đa dạng sinh học" giai đoạn năm 1995 - 2015. Ngoài ra, ông Nhựt cũng đã 2 lần được công nhận là nông dân sản xuất giỏi cấp tỉnh.

Ông Phạm Văn Nhựt cho biết: "trên con đường sáng tạo, ai cũng không thể tránh khỏi sự cô đơn và tuyệt vọng, nhưng đã xác định thì mình quyết phải đi đến cùng. Đôi lúc sự khó khăn, thất bại trong quá trình thực hiện sản xuất giống mới hay phục trán từ giống cũ, tôi cảm thấy vui vì sự thất bại giúp mình không chủ quan và khi thành công sẽ bền vững hơn. Và nếu tất cả những nổ lực của mình vẫn không thành công là do ý chí, trí tuệ của mình chưa đủ."

BÔNG LÚA KHỞI NGHIỆP :

Từ một nông dân rặc ri và nghèo khó với 3 công đất từ cha mẹ cho lúc lập gia đình, nhờ nổ lực vươn lên mà hiện nay ông Nhựt đã sở hữu được hơn 3 ha đất canh tác, mỗi năm thu về hàng trăm triệu đồng.

Trong năm 2014, nhận món quà duy nhất của một người bạn đi Nhật Bản về tặng là một bông lúa thảo dược đen huyền, khoảng 100 hạt - "vua" giống lúa Phạm Văn Nhựt đã xem đó là cơ hội và cẩn thận mang đi nhân giống. Sau hơn 2 năm, gạo thảo dược sản xuất từ ruộng của ông được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh đón nhận nồng nhiệt với giá từ 20.000 - 40.000 đồng/kg.

Bông lúa thảo dược mà người bạn đi Nhật Bản về tặng ông nay đã nhân giống được hơn 3 công. Gạo thảo dược đã được thị trường trong tỉnh và TP. Hồ Chí Minh rất ưa chuộng, trước tiên vì sự ngon miệng và đặc biệt là tính chất làm giảm bệnh tiểu dường, cao mở máu,…Và hiện ông đã gửi mẫu nhờ giám định, đang chờ kết luận khoa học chính thức. "Sau khi thành công tôi sẽ nhân giống cho bà con trong tổ hợp tác sản xuất lúa giống Phong Mỹ và kỳ vọng gạo đen thảo dược của tôi sẽ giúp người tiêu dùng phân định rõ với các loại gạo đen thảo dược "bịp" đang tồn tại nhiều nơi trên thị trường.", ông Nhựt cho hay.

Hiện nay, với mô hình canh tác lúa hữu cơ với 2 chủng loại giống có độ khán mặn tương đối tốt là Đài Thơm 8 (một giống lúa mới nổi lên khu vực ĐBSCL vì ngon cơm), lúa Thảo Dược, ông Phạm Văn Nhựt kỳ vọng sẽ được chính quyền hỗ trợ nhân rộng, sản xuất đại trà tại địa phương và tiến tới thành lập HTX lúa sạch để đời sống người nông dân ngày càng được cải thiện hơn nữa.

Ông Nguyễn Văn Dân - Chủ tịch Hội Nông dân xã Phong Mỹ cho biết, mô hình sản xuất lúa thảo dược và đài thơm 8 theo tiêu chuẩn hữu cơ của ông Phạm Văn Nhựt đã được UBND xã đưa vào Chương trình "Đồng Khởi khởi nghiệp" tại địa phương. "Chúng tôi đã gửi hồ sơ đề nghị các cơ quan chức năng các cấp có lộ trình hỗ trợ để xã có thêm điều kiện nhân rộng mô hình này và tiến tới thành lập HTX lúa hữu cơ được chứng nhận Nhãn hiệu".